Herken je de volgende situatie? Je hebt een teammeeting en het lijkt alsof iedereen met elkaar meepraat. Collega’s spelen op safe, houden hun ideeën voor zichzelf en vertellen alleen wat goed gaat. Vaak is dit vanwege een gebrek aan effectieve communicatie, een laag vertrouwen en een cultuur waarin iedereen bang is om fouten te maken. Hierdoor durven teamleden hun mening niet te geven, worden risico’s gemeden en blijft waardevolle feedback ongehoord. Het resultaat is ontevredenheid bij collega’s en gemiste kansen om als team te groeien en te innoveren. De kern van het probleem is een gebrek aan psychologische veiligheid.
Amy Edmondson, een onderzoeker aan Harvard University, heeft de term psychologische veiligheid geïntroduceerd. In haar boek ‘de onbevreesde organisatie’ gaat ze dieper in op het onderwerp: psychologische veiligheid op de werkvloer. Psychologische veiligheid betekent dat je interpersoonlijke risico’s durft te nemen. Dat houdt in dat je je ideeën, zorgen en fouten durft te bespreken en niet bang bent voor negatieve consequenties, zoals schaamte, afwijzing of schade aan je carrière. Iedere collega heeft een eigen beleving van de psychologische veiligheid. Ook kan de ervaren psychologische veiligheid van tijd tot tijd verschillen.
Volgens Edmondson presteren teams waar een hoge mate van psychologische veiligheid wordt ervaren veel beter. Waarom? Omdat teamleden zich vrij voelen om vragen te stellen, fouten toe te geven en nieuwe ideeën te delen. Het grote voordeel is dat teams dynamischer en innovatiever worden, doordat iedereen zich betrokken voelt en durft bij te dragen. In een notendop zorgt psychologische veiligheid voor een cultuur waarin creativiteit en samenwerking opbloeien.
“De sleutelrol ligt bij de leidinggevenden.”
Ieder bedrijf wil teams waar effectief gewerkt wordt. Waarom is het dan zo lastig om dit in de praktijk te brengen? Veel bedrijven worstelen met de cultuurverandering die nodig is om psychologische veiligheid te ervaren. Vooral als er een lange geschiedenis is van strakke hiërarchieën en stroperige systemen waarbinnen gewerkt wordt. Medewerkers hebben tijd nodig om oude gewoonten los te laten en nieuw gedrag aan te leren. De sleutelrol? Die ligt bij de leidinggevenden. Zij moeten het goede voorbeeld geven door open communicatie te stimuleren, nieuwsgierig te zijn, kwetsbaarheid te tonen en constructieve feedback te geven. Een leidinggevende die fouten durft toe te geven en deze gebruikt als leermoment, creëert een veilige omgeving waarin zijn team hetzelfde durft.
Dus, waar begin je? Hoe zorg je voor meer psychologische veiligheid in je team? Hier zijn vier praktische tips:
Stel open vragen en luister actief: Daag je team uit om hun ideeën en zorgen te delen. Wees nieuwsgierig, stel goede vragen en luister geïnteresseerd naar wat ze te zeggen hebben. Laat zien dat hun mening ertoe doet. Doe dit één op één in een bila en ook plenair in een week-/maandoverleg.
Benoem fouten en leer ervan: Maak duidelijk dat fouten maken oké is. Sterker nog, het is een essentieel onderdeel van leren en groeien. Voeg het onderdeel ‘geleerde lessen’ toe aan je overleg, zowel op individueel niveau als op teamniveau. Benadruk dat iedereen kan leren van dingen die fout gegaan zijn. Dit vergroot ook het vertrouwen in de kwaliteit van elkaars werk en het vertrouwen dat gemaakte afspraken nagekomen worden. Je kunt elkaar goed aanspreken als hierin wat verbeterd moet worden.
Wees eerlijk en neem anderen daarin mee: Deel informatie en wees open over beslissingen en veranderingen. Transparantie bouwt vertrouwen en zorgt ervoor dat teamleden zich betrokken en gewaardeerd voelen. Door transparant te zijn, kunnen collega’s ook hun input delen. Hierdoor kunnen plannen beter worden!
Stimuleer samenwerking in het team: Organiseer teamactiviteiten en projectgroepen waar samenwerking centraal staat. Dit bevordert onderlinge steun en een gevoel van gemeenschap binnen het team. Elkaar kunnen vertrouwen is onwijs belangrijk en wordt juist gestimuleerd door informele teambuilding activiteiten.
Het bouwen van psychologische veiligheid is geen eenmalige actie, maar een continu proces. Met kleine stappen en veranderingen kun je al beginnen om het te stimuleren. Door consequent te werken aan een veilige en ondersteunende werkomgeving, leg je de basis voor teams die niet alleen effectief zijn, maar ook veerkrachtig en innovatief. Dit is jouw sleutel tot duurzaam succes in een wereld die constant verandert. Waar wacht je nog op? Begin vandaag nog met het bouwen aan psychologische veiligheid in jouw team!
Bron: De onbevreesde organisatie – Amy Edmondson